Herstel na grensoverschrijdend gedrag: een alternatief voor de juridische strijd

Grensoverschrijdend gedrag is een pijnlijk en beladen thema. Waar het vroeger in stilte werd weggemoffeld, heeft de maatschappij nu een juridisch kader gecreëerd om daders te straffen en slachtoffers te beschermen. En hoewel dit noodzakelijk is, is de juridische weg niet voor iedereen de juiste.

Uit onderzoek van het Fonds Slachtofferhulp blijkt dat 54% van de slachtoffers zich niet meldt uit angst voor langdurige procedures, escalatie en de definitieve verbreking van relaties. De angst voor een “juridische veldslag” weerhoudt hen ervan hulp te zoeken, waardoor de stilte en de angst, die grensoverschrijdend gedrag in stand houdt, blijft bestaan.

De rol van de systeemvertrouwenspersoon

In deze kloof ontstaat een cruciale rol voor de systeemvertrouwenspersoon. Dit is een op hbo-niveau opgeleide vertrouwenspersoon die niet direct oordeelt, maar zich richt op herstel van de verbinding. In tegenstelling tot de juridische aanpak, die de melder en beschuldigde van elkaar scheidt, brengt de systeemvertrouwenspersoon hen juist samen.

Deze vertrouwenspersoon creëert een veilige ruimte waarin beide partijen hun verhaal kunnen doen. Het doel is niet een veroordeling, maar het herstellen van de menselijke en collegiale verbinding. Door middel van zorgvuldige en empathische gesprekken helpt de vertrouwenspersoon hen zelf te begrijpen wat de drijfveer was achter hun handelen.

Een nieuwe, veilige basis

De systeemvertrouwenspersoon erkent de pijn van het slachtoffer, maar kijkt ook naar het grotere geheel. Door de dialoog aan te gaan, ontstaat de mogelijkheid de beschadigde draden van de werkrelatie te herstellen en een nieuwe, veilige en gezamenlijke basis te vinden voor samenwerking. Dit is een bewuste keuze voor de kracht van dialoog en herstel, met als doel een definitieve breuk van de werkrelatie te voorkomen.

Door de melder een keuze te bieden voor een systeem vertrouwenspersoon of de juridische weg, wordt de drempel voor melders verlaagd om zich te melden. De vrees voor een afgesplitste en daardoor lange procedure maakt plaats voor de moed om de hand te reiken en de angst te overwinnen. De systeemvertrouwenspersoon fungeert zo als architect van herstel, en bouwt aan gezonde en veilige werkrelaties. De kans is groot dat hierdoor, zonder het juridische traject in te gaan, een werknemersrelatie kan worden hersteld.

Frans Poos, Extern Vertrouwenspersoon